यदि तपाई वरपर बस्ने जेष्ठ नागरिकहरुलाई हेर्नुभयो भने एक महत्वपूर्ण लैङ्गिक असन्तुलन देख्नुहुन्छ। ८५ वर्षभन्दा माथिका मानिसमा पुरुषको संख्या निकै कम छ । सामान्य हिसाबले पनि महिलाको तुलनामा पुरुषको चाँडो मृत्यु हुने देखाउँछ र तथ्याङ्कले पनि यसको पुष्टि गर्छ । 

उदाहरणका लागि, २०२२ मा जर्मनीमा पुरुषहरूको औसत आयु ७८ वर्षभन्दा अलि बढी थियो। जहाँ महिलाको आयु ८२.८ वर्ष थियो । त्यस्तै, अमेरिकामा २०२१ मा महिलाको औसत आयु ७९ वर्ष र पुरुषको ७३ वर्षभन्दा अलि बढी थियो । ५.८ वर्षको यो अन्तर सन् १९९६ पछिको सबैभन्दा ठूलो हो ।

नयाँ अध्ययनमा, अमेरिकी अनुसन्धानकर्ताहरूले बाह्य कारकहरूलाई दोष दिएका छन्, जसमध्ये कोभिड-१९ महामारी मुख्य हो। नोभेम्बर २०२३ मा जर्नल अफ इन्टरनल मेडिसिनमा प्रकाशित एउटा लेखकमा  लेखकहरूले भनेका छन्, महामारीले संयुक्त राज्यका पुरुषहरूलाई असमान रूपमा प्रभावित गरेको छ र उनीहरूको औसत आयु घटाएको छ।

अन्वेषकहरूका अनुसार निराशाबाट हुने मृत्युले पनि पुरुषको आयु घटाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। जस्तै आत्महत्या, लागूपदार्थको लत वा हिंसात्मक अपराध। जसका कारण पुरुषको आयु छोटो हुन्छ ।

अध्ययनका प्रमुख लेखक ब्रान्डन यानले भनेका छन्, लागूऔषधको ओभरडोज र हत्याका कारण पुरुष र महिला दुवैको मृत्युदर बढेको छ तर यहीकारण मृत्यु हुनेको संख्या भने बढिरहेको छ।"

मुटुरोग पनि कारक 
महिला र पुरुषको आयुमा भिन्नता हुनुका अन्य कारण पनि छन् । वात रोग विशेषज्ञ र हार्वर्ड स्वास्थ्य प्रकाशनका वरिष्ठ सम्पादक, रोबर्ट एच शिमरलिङले अन्य धेरै तथ्यहरू प्रस्तुत गरेका छन्। उनी भन्छन्, ‘पुरुषहरूले नियमित स्वास्थ्य परीक्षण नगर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । साथै, फायर फाइटिंग वा सैन्य लडाई जस्ता खतरनाक कामहरूमा पुरुषहरूको संख्या महिलाहरू भन्दा बढी छ।

शिमरलिङले पुरुषहरूले महिलाहरू भन्दा धेरै आत्महत्या गर्ने तथ्यलाई पनि औंल्याएका छन्। यसको एउटा सम्भावित कारण सामाजिक कलंक हुन सक्छ जुन अझै पनि धेरै संस्कृतिहरूमा, विशेष गरी पुरुषहरूको लागि मानसिक स्वास्थ्य हेरचाहसँग जोडिएको छ। सामान्यतया, मानसिक स्वास्थ्य समस्याहरू अझै पनि धेरै समाजहरूमा कलंकको रूपमा हेरिन्छ।

शिमरलिङले अर्को ठूलो कारक हृदय रोग भएको बताएका छन् । अमेरिकामा महिलाको तुलनामा पुरुषको मुटु रोगबाट मृत्यु हुने सम्भावना ५० प्रतिशत बढी छ ।

युरोपमा पुरुषको अवस्था राम्रो छ
संयुक्त राज्य अमेरिका बाहिर, पुरुष र महिलाको आयु बीचको अन्तर कम हुँदै गएको छ किनभने पुरुषहरूले कम हृदय रोगहरूको सामना गर्छन्। जर्मनीको संघीय जनसंख्या अनुसन्धान संस्थानका लेखकहरूको टोलीले अस्ट्रिया, चेक गणतन्त्र, डेनमार्क, फ्रान्स, जर्मनी, स्लोभाकिया र स्विट्जरल्यान्डमा लिङ्गको आधारमा जीवन अवधिको जाँच गर्यो। उनीहरूले महिला र पुरुषबीचको मृत्युदरमा भिन्नता घटेको पाएका छन् ।

जुलाई २०२३ मा युरोपेली जर्नल अफ पब्लिक हेल्थमा प्रकाशित नतिजाले पुरुष र महिलाबीचको आयुमा अन्तर कम हुँदै गएको देखाएको छ किनभने "पुरुषहरूमा हृदयाघात र नियोप्लाज्मबाट कम मृत्यु भएको थियो।" नियोप्लाज्म ट्युमर र घातक क्यान्सर हो।

अध्ययनमा समावेश गरिएका सबै सात देशमा सन् १९९६ र २०१९ बीच मृत्युदर अन्तर घटेको पाइएको छ। अधिकांश देशहरूमा यो मुख्यतया पुरुषहरूमा हृदय रोगको कमीको कारण थियो। फ्रान्समा पुरुषहरूमा क्यान्सरको कमीले मृत्युदरमा लैङ्गिक अन्तर कम गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।

तर, कलेजोको क्यान्सरबाट मर्ने पुरुषको संख्यामा कमी आएको र महिलाको संख्या बढेकोले चेक गणतन्त्रमा पुरुष र महिलाबीचको उमेरको अन्तर कम भएको छ । यो पनि शुभ समाचार होइन ।

छोटो आयुका लागि संभोग जिम्मेवार 
मानिसमा मात्र नभई अन्य धेरै स्तनधारी प्राणीहरूमा पनि जीवनकालमा लैङ्गिक भिन्नता हुन्छ। मार्च २०२० मा, अन्तर्राष्ट्रिय अन्वेषकहरूको टोलीले गरेको अध्ययनले पुरुषको तुलनामा महिला स्तनपायीहरू जंगलमा लामो समय बाँच्ने कुरा पत्ता लगाएको थियो। यो अध्ययन प्रोसिडिङ्स अफ द नेशनल एकेडेमी अफ साइन्सेजमा प्रकाशित भएको छ ।

वैज्ञानिकहरूले अध्ययन गरेका १०१ प्रजातिमध्ये महिलाको औसत आयु पुरुषको तुलनामा १८.६ प्रतिशत लामो थियो। एकै समयमा, मानवमा यो भिन्नता लगभग ७.८ प्रतिशत छ।

यो भिन्नता जंगली भेडाहरूमा स्पष्ट रूपमा देखियो। यद्यपि, स्तनधारी जनावरहरूको मामलामा उमेरको भिन्नता केवल कठिन परिस्थितिहरूमा मात्र हुन्छ। जब रहने अवस्था भेडाहरूका लागि अनुकूल हुन्छ र सबैका लागि पर्याप्त खाना हुन्छ, पोथीको तुलनामा भाले धेरै पहिले मर्दैनन्। पोथी भेडाहरूमा परिस्थितिसँग सामना गर्ने क्षमता बढी हुन्छ किनभने तिनीहरूसँग खाना खोज्नको लागि अधिक ऊर्जा हुन्छ।

अर्कोतर्फ, पुरुषहरूले यौन गतिविधि वा मांसपेशी निर्माणमा बढी ऊर्जा खर्च गर्ने विश्वास गरिन्छ। एकै समयमा, तिनीहरूमा आक्रामकता पनि हुन्छ, जुन आयु घट्नुको कारण देखिन्छ। यो आक्रामक प्रकृति मानव लगायत अन्य जीवका पुरुषहरूमा पनि हुन्छ।